Divânü Lugâti’t-Türk İnsanlığın Ortak Hafızası Olarak UNESCO  DÜNYA   BELLEĞİ' ne Dâhil Edildi.

 Başkanlığımıza bağlı Millet Yazma Eser Kütüphanesinde kayıtlı olan eserin müellifi Kâşgarlı Mahmûd [1008-1105]’dur. 

Kaşgarlı Mahmud, eserin sonunda, esere başlama tarihini, 1 Cumade'l-ulâ 464 [25 Ocak 1072] ve bitirme tarihini de 12 Cumade'l-âhır 466 [10 Şubat 1074] olarak vermiştir. Abbasi Halifesi Ebü’l-Kâsım Abdullah bin Muhammed el-Muktedî Biemrillâh’a takdim edilen müellif nüshası kayıptır. Günümüzde de halen nerede olduğu bilinmemektedir. Elimizdeki tek nüsha Savalı, sonra da Şamlı Muhammed bin Ebî-Bekr bin Ebi’l-Feth’in müellif nüshasından hicrî 27 Şevval 664 Pazar günü (01.08.1266) istinsah ettiği tek nüshadır. Millet Yazma Eser Kütüphanesinin kurucusu Ali Emîrî Efendi tarafından 1915 yılında bir tesadüf sonucu sahaflardan satın alınıp Millet Kütüphanesi’ne bağışlanmıştır.

Bütün ilim çevrelerince tanınan, bulunduğu yıldan bu yana üzerinde pek çok çalışma yapılan eser, aslında Türkçe - Arapça bir sözlüktür. Araplara Türkçeyi, Türk dillerini, kültürlerini ve edebiyatlarını tanıtmak gayesi ile yazılmıştır. Eser 319 yapraktan oluşmaktadır. Eser ilk Türk sözlüğü olması bakımından gerek Türkler için gerekse Türk dili üzerinde çalışan yabancı araştırmacılar için büyük önem taşımaktadır.

  Türk dilinin önemini ortaya çıkarmak ve Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazılan eser aynı zamanda içinde taşıdığı örneklerle ve bilgilerle lügat olma boyutunu aşmış, Türklerin çeşitli boyları, yerleşim yerleri, inançları ve ananeleriyle ilgili bilgilerle Türklerin hayat felsefesini de ortaya koymuştur.

   Divânü Lugâti’t-Türk’te hemen her konuda Türk edebiyatının özgün örnekleri bulunmaktadır. Toplum hayatı ve devlet politikası, savaşlar, destanlar, ağıtlar, baharı karşılama, kış ile yaz münazarası, av eğlenceleri, aşk, aşkla ilgili şiirler, tabiat, hamasi ve hikemi şiir örnekleri ile Türklerin o dönem yaşam biçimlerini ve buna uygun olarak hayat anlayışlarını içeren pek çok örnek bulunmaktadır. Bu örnekler dörtlükler halinde 7’li heceli (4+3) vezniyle yazılmış şiirlerdir.

  Eserde önemli bir de harita bulunmaktadır. Bu harita bir Türkün çizdiği ilk dünya haritasıdır. Türklerin yerleşim bölgelerindeki dağlar, göller, nehirler ayrıntılı olarak gösterilmiştir. Kaşgarlı haritada diğer halkların yaşadığı bölgeleri gösterdiği gibi Japonya’ya da yer vermiştir.